De noodzaak van rechtshulp wordt voortaan vooraf getoetst door middel van verplichte selectie aan de poort door de eerste lijn.

Dat blijkt uit een brief van staatssecretaris Teeven aan de Tweede Kamer. Er komt een belangrijke rol voor juristen en het Juridisch Loket om als poortwachter te functioneren, de zogenoemde eerste lijn.

“Op dit moment stromen nog teveel zaken via de rechtsbijstand door naar de advocatuur en kan onnodige juridisering van geschillen ontstaan”, aldus Teeven. Daarom wordt in maart begonnen met pilots om de eerstelijns rechtsbijstand verder te versterken. In de eerste lijn komt de nadruk te liggen op het gebruik van andere, en waar mogelijk niet-juridische, oplossingen en zal het probleemoplossend vermogen van rechtszoekende zelf worden gestimuleerd. De eerste lijn krijgt een functie die vergelijkbaar is met die van de huisarts: hij doet zelf af wat af kan worden gedaan en verwijst door als dat noodzakelijk is. Die doorverwijzing hoeft niet noodzakelijkerwijs naar een advocaat te zijn, maar bijvoorbeeld ook in het geval van schulden naar de gemeentelijke schuldhulpverlening.

Huur- en verbintenissenrecht

“Het huurrecht en het verbintenissenrecht zijn bij uitstek rechtsgebieden waarvoor de markt voorziet in goede alternatieven voor gesubsidieerde rechtsbijstand, en waarbij procederen, en dus ook een toevoeging, niet de meest aangewezen route is voor het vinden van een oplossing van het geschil. Dat is immers wat rechtzoekenden primair willen: een snelle en effectieve oplossing voor hun probleem. Ik ben van mening dat de mogelijkheden voor geschilbeslechting ook voor deze groep rechtzoekenden afdoende zijn. Ook het uitgangspunt dat de eerste lijn in de toekomst juist voor zaken op die rechtsgebieden een belangrijke toegevoegde waarde zal hebben, werd door de advocatuur breed gedeeld. Dat is de achtergrond van mijn voornemen om gesubsidieerde rechtsbijstand voor die rechtsgebieden te beperken tot uitzonderlijke gevallen waarbij een toevoeging wel noodzakelijk is om een oplossing voor het geschil te vinden en waarin een toevoeging noodzakelijk is om de fundamentele rechten van de rechtzoekende te borgen.”

Maar, aldus de staatssecretaris, “de weg van gesubsidieerde rechtsbijstand blijft open als de toevoeging van een advocaat echt nodig is”.