De directie van Legal & General constateert in het jaarverslag 2013 dat het provisieverbod heeft geleid tot een aantal onbedoelde neveneffecten.

"Consumenten zijn bijvoorbeeld terughoudend geworden bij het inwinnen van onafhankelijk advies. Adviseurs die verbonden zijn aan aanbieders en in hun advisering alleen de financiële producten betrekken van hun ‘eigen’ onderneming hebben hun marktaandeel daarentegen zien groeien.

Voorafgaand aan de invoering van het verbod is aan de consument ook nooit gevraagd op welke wijze deze de rekening voor financieel advies wil betalen. Was dit wel onderzocht, dan zou zijn gebleken dat de overgrote meerderheid voorstander is van een systeem waarbij de kosten van het advies, gespreid over de looptijd van het aangeschafte financiële product, betaald kunnen worden.

Verzuimd is ook om tijdig de consument te helpen om de verschillen tussen afhankelijk en onafhankelijk advies te herkennen en zich bewust te laten worden wat deze verschillen op de langere termijn voor zijn eigen financiële situatie kunnen betekenen.

Voorts is bij de invoering van het verbod van provisie onvoldoende onderkend dat financiële producten deels bestaan uit ‘haalproducten’ waar de consument zelf het initiatief neemt om zich op het betreffende product te oriënteren. Maar voor een groter deel bestaat uit ‘brengproducten’ waarbij de consument juist door anderen moet worden geattendeerd op de noodzaak om in zijn eigen belang zich op de aanschaf van deze financiële producten te oriënteren. De ORV maar ook de arbeidsongeschiktheidsverzekering zijn voorbeelden van zulke typische ‘brengproducten’.".

Level playing field afwezig

"Het verbod op provisie heeft immers geleid tot een verstoring van de concurrentieverhoudingen tussen directe aanbieders waaronder banken en het onafhankelijke intermediair. Eerdere beloftes door de wetgever om te zorgen voor een level playing field zijn niet gerealiseerd.

Banken kunnen een groot deel van hun bedrijfskosten toerekenen aan andere financiële producten en diensten. Daarnaast geldt de transparantie van advies- en distributiekosten voor directe aanbieders slechts tot het moment van afsluiten van het product. Alle kosten van bijvoorbeeld nazorg mogen directe aanbieders onderdeel laten zijn van de productprijs. Dit leidt tot een ongewenst concurrentievoordeel ten opzichte van het onafhankelijk intermediair. Maar ook tot situaties waarin consumenten de keuze maken om weliswaar lagere advieskosten te betalen bij een directe aanbieder maar vervolgens gedurende de hele looptijd van het aangeschafte product een veel hogere prijs voor het aangeschafte financiële product te betalen dan de consument die zich heeft laten adviseren door een onafhankelijk adviseur."

Risico’s van execution only zijn groot

"De beperkingen die de wetgever de consument oplegt om de kosten van advies te financieren op een wijze die door de consument wordt gewenst, kunnen leiden tot meer aandacht van de consument voor execution only Veel consumenten zijn op dit moment echter niet in staat om zich een afgewogen oordeel te vormen welke oplossingen voor hen wel of niet geschikt zijn. De groei van execution only lijkt op dit moment nog beperkt. Maar met de voortschrijdende ontwikkeling van technieken en toegang tot data via bijvoorbeeld www.mijnoverheid.nl zal naar verwachting de omzet via execution only gaan stijgen met alle maatschappelijke risico’s van dien."

Snelle evaluatie gewenst

"Evaluatie op korte termijn gewenst om verdere maatschappelijke schade te beperken. De wijze waarop het verbod op provisie is ingevoerd, zal zonder flankerend beleid leiden tot onderverzekering. De maatschappelijke schade die hiervan het gevolg is, zal in de komende jaren geleidelijk steeds duidelijker zichtbaar worden.

Legal & General pleit er daarom voor om niet te lang te wachten met een evaluatie van de gevolgen die het verbod op provisie heeft. Wanneer een evaluatie op korte termijn plaatsvindt en de conclusie inderdaad is dat het verbod leidt tot ongewenste gevolgen, is het verstandig om deze schade te beperken, door snel aanpassingen door te voeren.

Legal & General is sterk voorstander van het geven van de keuze aan de consument. Of men betaalt de kosten van financieel advies direct aan de adviseur. Dan wel kan men er voor kiezen om de kosten, al dan niet gemaximeerd, te betalen als een transparante opslag op de premie gespreid over de looptijd van het financiële product. Waarbij de toezichthouder borgt dat de kosten die aan de klant in rekening worden gebracht in overeenstemming zijn met de door de financiële dienstverlener geleverde inspanning.

Feitelijk is dit het systeem dat onmiddellijk voor het verbod op provisie gold. Een systeem waarbij de consument goed geïnformeerd was over de kosten van advies en zowel aanbieder als bemiddelaar door de toezichthouder aangesproken werden als er ongepaste vergoedingen werden betaald of ontvangen. De wetgever heeft overhaast dit systeem vervangen door een algeheel verbod van provisie."

Behoefte aan onafhankelijk advies zal stijgen

"Op een breed gebied treedt de overheid terug en legt meer verantwoordelijkheid bij de individuele burger. Deze ontwikkeling lijkt structureel. Langzaam maar zeker beginnen steeds meer burgers te beseffen dat deze maatregelen ook hen op onderdelen raken. Meer dan ooit oriënteren consumenten zich op sites als NIBUD, mijnpensioenoverzicht.nl en pensioenkijker. Financiële instellingen waaronder ook Legal & General investeren in programma’s van financiële educatie voor de consument.

Kijkend naar 2014 zijn er volop groeimogelijkheden voor de intermediaire sector. De behoefte aan advies neemt toe. De markt is beter, opener, transparanter en de financieel adviseur is beter opgeleid.

Legal & General verwacht dat 2014 opnieuw de veerkracht van het intermediair zal laten zien. Persoonlijk advies zal zichzelf opnieuw uitvinden zoals dat in het verleden ook al meermaals is gebeurd."