Een meerderheid van het Me Judice Economenpanel (ruim 54%) denkt niet dat de woningmarkt de komende 2 jaar merkbaar zal herstellen.

De 48 economen zien in het woonakkoord geen wonderakkoord. Minister Blok zou andere maatregelen genomen hebben als hij scherper naar zijn rekenmeester had geluisterd. Voordat hij naar de kamer ging had hij nog in januari het CPB om advies gevraagd over de woningmarkt. En in een helder rapport (CPB, 2013) komen daar een aantal kernpunten en een stilzwijgend advies naar voren dat Blok in de wind heeft geslagen, schrijven Harry van Dalen en Kees Koedijk in het artikel ‘Me Judice Economenpanel: hoe trekken we de woningmarkt vlot’.

“In het rapport komt toch de opvallende constatering naar voren dat de onzekerheid over het beleid op de woningmarkt sinds 2010 een belangrijke neerwaartse kracht vormt op de huizenprijzen. ‘De beleidsmaatregelen uit begrotingsakkoord en regeerakkoord Rutte II beperken onder andere de leencapaciteit van huizenkopers en drukken zo ook de huizenprijzen’, zo stelt het CPB unverfroren. En die bijdrage komt ongeveer uit tussen de 5 en 10 procent. Die dalende huizenprijzen zijn op hun beurt weer een belangrijke verklarende factor van de afgenomen consumptie en economische groei. Immers met het verdampen van de waarde van onroerend goed neemt het vermogen van huishoudens af. Volgens het CPB is dan ook de daling van de consumptie in de periode 2008-2012 voor iets minder dan de helft toe te schrijven aan de daling van de huizenprijzen.”

Onrust

“Het creëren van onrust is een slechte eigenschap en hoewel de intenties van het kabinet goed zijn, kan men niet aan de indruk onttrekken dat het kabinetsbeleid in hoge mate de onrust en onzekerheid alleen maar aan het versterken is. Het ene voorstel of akkoord is nog niet uitgeprint of het wordt al weer achterhaald door nieuwe plannen. Het ontwerpen en invoeren van allerlei hervormingen had men beter ver voor de crisis of na de crisis moeten plegen en niet middenin de crisis.”

Te snel, te veel, te slordig

“In haar dadendrang om Nederland weer op de been te brengen, schiet het kabinet-Rutte II door. Jarenlang heeft Nederland kabinetten – met kortstondige levensduren – meegemaakt die de grote hervormingen niet durfden aan te pakken. Nu onder druk van de crisis alles vloeibaar wordt, grijpt dit kabinet haar kans en worden in hoog tempo grootse hervormingen en wijzigingen van hervormingen ingevoerd. Het heeft er alle schijn van dat dit kabinet aan beleidsovershooting schuldig maakt. Of zoals de ombudsman Brenninkmeijer onlangs nog signaleerde dat zelfs deskundigen nieuwe maatregelen niet meer begrijpen.

Beleidsovershooting kan overigens niet alleen gezocht worden bij de wetgever maar ook bij de uitvoerders van de wet. Men moet bijvoorbeeld niet onderschatten dat toezichthouders een indirecte maar wel een belangrijke rol hebben in de prijsvorming op de woningmarkt. Zij moeten bijvoorbeeld toezien op toepassing van regels van hypotheekverlening. En dat toezien kan met vele gradaties van strengheid die weer van invloed zijn op de huizenprijs. Daarnaast moeten zij ook oog hebben voor een gezonde mededinging. De concurrentie op de markt voor hypotheken was al niet groot maar is door nationalisaties nog verder afgezwakt.

Kortom, wat men vooral in de beleidsvoering op de woningmarkt zou willen terugzien is rust en eenvoud, waarbij die rust en eenvoud ook uit de plannen van de regering moeten stralen. In een crisis doen zich bijna per definitie ontwikkelingen voor, die zich sneller ontrollen dan waarvoor een beleidsmaker een corrigerende actie kan bedenken. Middenin een crisis nieuw beleid invoeren brengt altijd het gevaar met zich mee dat men zich voorbereidt op de oorlog die tot het verleden behoort terwijl de komende oorlog een geheel andere is.”

Zie verder de website van Me Judice