Er komt geen publiek-private verzekeringsoplossing voor schade na overstroming van primaire waterkeringen, zoals de grote rivieren en meren als de Maas, het IJsselmeer of de zee. De nadelen van zo’n verzekeringsconstructie wegen volgens het kabinet niet op tegen de voordelen.
Het kabinet ziet wel een rol voor verzekeraars bij de afhandeling van schade in gevallen waarbij de Wet tegemoetkoming schade bij rampen (Wts) wordt toegepast. Verzekeraars kunnen in zo’n geval meewerken aan de zogeheten één-loket-functie.
Kamermotie
Dit meldt het kabinet in een Kamerbrief. Aanleiding was een motie ingediend door het Tweede Kamerlid Mutluer (GroenLinks-PvdA) van 18 april 2023, waarin de regering werd verzocht “om te verkennen op welke wijze een publiek-private samenwerking met als doel een soepele en efficiënte afhandeling van schades na een overstromingsramp kan worden bewerkstelligd.”
Niet haalbaar voor individuele verzekeraars
De verzekeringssector heeft al aangegeven dat het verzekeren van overstromingsschade door falen van primaire keringen niet haalbaar is voor individuele verzekeraars, of via een oplossing waarin de overheid niet deelneemt, aldus de brief. De overstromingspool waarvan eerder sprake was, komt er dus niet. Met een verzekeringsconstructie waarin ook de overheid deelneemt zou dit risico echter wel verzekerbaar kunnen worden, aldus de verkenning van het kabinet.
Zo’n verzekering zou grotere zekerheid bieden dan de Wts, doordat vooraf al vaststaat of sprake zal zijn van uitkering van compensatie en hoe hoog die uitkering zal zijn. Daarnaast zou – afhankelijk van de individueel gekozen polis – meer volledige compensatie mogelijk zijn, terwijl de Wts slechts een gedeeltelijke financiële tegemoetkoming biedt.
Te duur
Toch kiest het kabinet niet voor deze mogelijkheid. De reden is simpel: te duur. Hoewel de kans op een overstroming vanuit zee, het IJsselmeer, of een van de grote rivieren zeer klein wordt geacht (1:100.000 per jaar), zouden de gevolgen catastrofaal zijn, met veel slachtoffers en zeer grote financiële schade. Dit maakt zo’n verzekering duur.
Het kabinet verwacht bij zo’n verzekering – die verplicht zou moeten worden – een maandelijkse premie voor huishoudens van minimaal € 3 in een koopwoning en € 1 voor huurders. En dit betreft dan alleen nog de herverzekeringskosten. Daar komen nog de bedrijfseconomische kosten van verzekeraars en een nader te berekenen overheidsbijdrage bij.
Dekking van maximaal € 6-8 miljard
Ander nadeel is dat verzekeraars, volgens een eerste indicatie van het Verbond, voor zo’n landelijke verzekering een dekking zouden kunnen afgeven tot maximaal € 6-8 miljard. De feitelijke schade bij een overstroming vanuit primaire keringen kan echter aanzienlijk hoger liggen, waardoor aanvullende inzet van de overheid alsnog vereist zou zijn.
Aansprakelijk stellen
Ten slotte leeft de vrees bij de overheid dat in geval van zo’n grote overstroming de verzekeraars de overheid juridisch aansprakelijk zullen stellen, omdat de verantwoordelijkheid voor waterveiligheid berust bij de overheid.
Overigens zou het bij zo’n verzekeringsconstructie alleen nog gaan om een polis voor particulieren; een verzekering voor de zakelijke markt komt met deze oplossing nog niet tot stand.
Eén-loket-functie
Daarbij komt dat burgers toch al de mogelijkheid hebben om op grond van de Wts een tegemoetkoming te krijgen voor hun geleden schade bij een zeer grote overstroming. Kortom, het kabinet kiest er vooralsnog voor om in geval van een dergelijke ramp gewoon de Wts weer van toepassing te verklaren. Dit zal macro-economisch gezien goedkoper uitpakken dan een verplichte verzekering, is de verwachting.
Verzekeraars worden in geval van zo’n ramp wel gevraagd om mee te werken aan de één-loket-functie: bij een overstroming wordt dan de eigen verzekeraar het eerste aanspreekpunt voor burgers, zodat zij met zo min mogelijk partijen te maken krijgen. De medewerkers van de verzekeraar wikkelen de overstromingsschade af, volgens vaste werkafspraken en op een voor een burger begrijpelijke manier, is de gedachte.
Secundaire waterkeringen
Schade door overstroming uit secundaire waterkeringen, zoals kleine rivieren en beekjes, is sinds 2020 wel verzekerbaar. De meeste schadeverzekeraars hebben dit risico inmiddels toegevoegd aan hun polissen. Volgens onderzoek van het Verbond was in 2023 meer dan 90% van de particuliere huishoudens verzekerd voor dit type schade.
Bron: Ministerie van Financiën
