De vrije besparingen van Nederlandse huishoudens kwamen in 2023 uit op 52 miljard euro. Dat is 5,6 miljard euro meer dan in 2022. De toename volgt op twee jaar waarin de vrije besparingen lager waren dan een jaar eerder. Dit blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Besparingen per inwoner

De onderzoekers voegen toe dat per inwoner de besparingen 2.895 euro bedroegen. Dat is 289 euro meer dan in 2022. In de afgelopen jaren was de inflatie relatief hoog. Gecorrigeerd voor prijsstijgingen waren de vrije besparingen per inwoner in 2023 bijna 100 euro hoger dan in 2022.

Definitie vrije besparingen

De onderzoekers lichten toe dat de zogenoemde vrije besparingen het deel van het bruto beschikbaar inkomen zijn dat huishoudens (inclusief instellingen zonder winstoogmerk) niet uitgeven aan consumptie en waarover ze vrij kunnen beschikken. Pensioenpremies behoren hier niet toe.

Bruto beschikbaar inkomen

Uit het onderzoek blijkt ook dat het bruto beschikbaar inkomen per inwoner in 2023 ruim 29.000 euro bedroeg. Dat was 7,1 procent meer dan in 2022. De consumptie per inwoner groeide met 6,6 procent minder hard en bedroeg ruim 26.000 euro. De vrije besparingen per inwoner groeiden met 11,1 procent in 2023. In 2021 en 2022 groeide de consumptie sterker dan het inkomen en daalden de vrije besparingen. Dit hangt samen met het feit dat huishoudens in 2021 en 2022 steeds minder door coronamaatregelen werden belemmerd in hun consumptie.

Minder schulden

Huishoudens kunnen het bespaarde geld onder meer op een spaarrekening zetten, er aandelen mee kopen of er schulden mee aflossen en zo hun financieel vermogen vergroten, zo verduidelijken de onderzoekers. In 2023 hebben huishoudens de extra vrije besparingen van 289 euro per inwoner vooral gebruikt om het financieel vermogen (exclusief pensioeninleg) te verbeteren. Ze zijn vooral minder nieuwe schulden aangegaan en/of hebben meer afgelost.

Aflossen van hypotheekschuld

Bovendien laat het onderzoek zien dat huishoudens in 2023 voor ruim 800 euro aan nieuwe schulden zijn aangegaan. Dat was bijna 1.600 euro minder dan in 2022. Zowel het saldo van nieuwe hypotheken en aflossingen als het saldo van overige leningen en aflossingen was aanzienlijk lager dan in 2022. In 2023 was de hypotheekrente een stuk hoger dan een jaar eerder. Hierdoor zijn er minder nieuwe hypotheken afgesloten. Verder kiezen huishoudens sinds de kredietcrisis steeds meer voor het aflossen van hun hypotheekschuld, wat waarschijnlijk samenhangt met de aangescherpte hypotheekregels.

Kleine groei bezittingen

Tegenover de kleinere toename van de schulden staat echter een kleinere groei van de bezittingen, van bijna 1.320 euro, aldus de onderzoekers. Zo hebben huishoudens in 2023 per saldo meer aandelen en overige deelnemingen verkocht dan in 2022. Ook hebben ze minder geld op bank- en spaarrekeningen gezet.

Financieel vermogen

De onderzoekers lichten toe dat naast het vergroten van hun financieel vermogen huishoudens de besparingen ook kunnen investeren in grond en woningen om hun niet-financieel vermogen te vergroten. De investeringen in niet-financieel bezit waren 68 euro hoger dan in 2022.

Meer vermogen

De onderzoekers laten tot slot weten dat net als in 2022 het saldo van de transacties in schulden groter was dan het saldo van de transacties in bezittingen. Toch groeide het financiële vermogen (exclusief pensioenafspraken) van huishoudens vorig jaar met 48 miljard euro tot 459 miljard euro, oftewel 25.658 euro per inwoner. Dat komt doordat in 2023 vooral de niet-beursgenoteerde aandelen meer waard werden. Het financiële vermogen kan naast de financiële transacties ook vergroot worden door prijsstijgingen en herwaarderingen van bezittingen, bijvoorbeeld als gevolg van koerseffecten. De genoemde bedragen betreffen gemiddelden en gaan niet in gelijke mate op voor individuele huishoudens.

Bron: CBS