Deze week verscheen een langverwacht onderzoeksrapport naar de kwaliteit van belangenbehartigers in de letselschadebranche. De problemen in deze branche zijn divers; alle partijen moeten inspanningen leveren om tot oplossingen te komen. De overheid moet daarbij de regie nemen, stellen de onderzoekers.

Wie schade lijdt door letsel veroorzaakt door een ander, kan een schadevergoeding eisen. Dit vergt kennis en veel geregel. Daarom schakelen sommige slachtoffers een belangenbehartiger in. Maar in de branche van deze belangenbehartigers komen ‘kwalijke praktijken’ voor, zoals fraude en het berekenen van hoge kosten.

Naar aanleiding van de vele klachten werd in 2022 een Kamermotie ingediend. Daarop heeft een consortium van universiteiten in opdracht van het WODC een breed onderzoek gedaan naar de kwaliteit van belangenbehartigers.

Vrij beroep

Het beroep van letselschadebehandelaar is vrij. Het is een diverse branche, die voor slachtoffers ondoorzichtig is. Belangenbehartigers kunnen advocaat zijn, of aangesloten bij een keurmerk, maar dat hoeft niet. Met als gevolg dat opleiding, bevoegdheden, tarieven en beroepsmogelijkheden verschillen.

Er wordt al jaren geklaagd over kwalijke praktijken in de branche. Enkele voorbeelden: misleiding (ongebonden belangenbehartigers doen zich voor als gekwalificeerd); lokmiddelen zoals ‘fuikwebsites’; excessieve declaraties  en ondoorzichtige beloningsstructuren; onverschilligheid en slechte communicatie tegenover het slachtoffer; tijd rekken; en de ‘handel in leed’: het kopen en verkopen van dossiers.

‘Ongelijk speelveld’

Wat opvalt is dat de handelswijzen niet allemaal onder het strafrecht vallen. Sommige zijn hooguit onethisch. En er zijn praktijken bij die volgens beroepsorganisaties niet mogen, maar onder vrije beroepsbeoefenaren wel, bijvoorbeeld werken op no-cure-no-pay-basis. Dit leidt tot een ‘ongelijk speelveld’ in de branche.

‘Stel NKL niet verplicht’

De branche heeft geprobeerd de problemen te ondervangen, o.a. met het Nationaal Keurmerk Letselschade (NKL), dat minimale eisen stelt aan de belangenbehartiger. Bedoeling is dat alle betrokkenen bij letselschade alleen doorverwijzen naar partijen die dit keurmerk voeren.

Opvallend aan de onderzoeksresultaten is dat het verplicht stellen van het NKL – dat in de vakliteratuur en het publieke debat vaak bepleit wordt – juist niet als oplossing voor de problemen wordt gezien, daarvoor zijn die te divers. Er is juist een brede aanpak nodig, zeggen de onderzoekers, waarbij er werk ligt voor alle partijen.

Aanbevelingen

Een greep uit de aanbevelingen: informeer slachtoffers beter over wat ze kunnen verwachten van belangenbehartigers. Sluit de diensten meer aan bij wat de benadeelde nodig heeft. Fraude en oneerlijke handelspraktijken moeten vanzelfsprekend onderzocht en aangepakt worden. En verzekeraars zouden de hoogte van de vergoeding voor belangenbehartigers af moeten stemmen op bijvoorbeeld hun opleidings- en specialisatieniveau. Om ten slotte al deze acties in goede banen te leiden, moet de rijksoverheid een regierol op zich nemen.

Bron: WODC