Banken krijgen een jaar de tijd om spaarders beter te informeren over hun aanbod aan spaarrekeningen, en te motiveren “om bewuster met hun vermogensopbouw om te gaan”. Dat schrijft minister Heinen van Financiën in een Kamerbrief in reactie op een rapport van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) eerder dit jaar.

In dit rapport concludeerde de ACM dat Nederlandse banken hun klanten relatief lage spaarrentes betalen, omdat er te weinig concurrentie is. De consumentenautoriteit vond geen aanwijzingen voor verboden afspraken om de rente laag te houden, maar constateerde wel ‘stilzwijgende afstemming’ tussen de grootbanken: ze volgen elkaars rentetarieven op de voet, in plaats van te concurreren. Dit is vergelijkbaar met kartelvorming en brengt consumenten schade toe.

Drempels

Daarnaast bleek uit het rapport dat spaarders drempels ervaren om over te stappen: het vergelijken van spaarproducten is ingewikkeld. Bovendien hanteren banken vaak een verplichte koppeling van betaal- en spaarrekeningen.

Verder merkte de ACM weinig animo om naar een buitenlandse bank over te stappen die hogere rente biedt. Blijkbaar hebben consumenten daar toch weinig vertrouwen in.

Minister zegt maatregelen toe

In reactie op dit rapport zegt minister Heinen een aantal maatregelen toe. Allereerst gaat hij met de banken, de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en consumentenorganisaties bespreken hoe banken hun klanten beter kunnen informeren en activeren om bewuster met hun vermogensopbouw om te gaan.

Daarnaast laat hij onderzoeken welke knelpunten er zijn bij online vergelijkingswebsites, en hoe deze websites consumenten beter kunnen informeren over verschillende spaarproducten.

Banken moeten eerst zelf aan de slag

Heinen vindt het belangrijk dat banken in eerste instantie zelf met de aanbevelingen aan de slag gaan. Als zij dat onvoldoende doen, dan gaat hij invoering van de door de ACM genoemde wettelijke verplichtingen verkennen. Heinen beoordeelt dat over een jaar.

Die aanbevelingen van de ACM zijn o.a.: verplichte jaarlijkse communicatie over de opbouw van de spaarrente; een verplichting om actuele spaarproducten begrijpelijk te presenteren, met heldere rekenvoorbeelden; een verbod op koppelverkoop van betaal- en spaarproducten; en een verplichte overstapservice voor spaarrekeningen (deze is er tot nu toe alleen voor betaalrekeningen).

Nummerportabiliteit

De minister kondigde verder aan om de mogelijkheden van zo’n overstapservice voor spaarrekeningen ook te bespreken in het Maatschappelijke Overleg Betalingsverkeer (MOB). Daarnaast wil hij aandacht vragen voor IBAN-nummerportabiliteit, ook voor spaarrekeningen.

België: staatsbon

In België speelt het zelfde probleem van lage spaarrentes. In een poging de banken in beweging te krijgen, gaf de minister van Financiën vorig jaar een ‘staatsbon’ uit: een eenjarige staatsobligatie met een hogere rente dan gemiddeld. Ruim een half miljoen Belgen tekenden in.