Ik zou willen dat er in Nederland een regeling blijft waarbij mensen verplicht sparen, maar waarbij ze de keuze hebben over hoe dat geld aan te wenden.

“Ik denk dat we met name de keuzevrijheid voor deelnemers in het pensioenmodel moeten vergroten.”Dit blogt Lex Hoogduin, tot 1 juli 2011 directeur van DNB en nu hoogleraar monetaire economie aan de Universiteit van Amsterdam.

“En dat we nog eens heel goed met elkaar gaan kijken naar de elementen van solidariteit die ingebakken zitten in ons stelsel, maar voor de deelnemers niet op een inzichtelijke manier. Die solidariteit moeten we als het ware herijken: welke solidariteit willen we wel, welke niet. Waar ik tegen ben en wat ik ook gevaarlijk vind, is dat de discussie over de modernisering van het pensioenstelsel gemengd wordt met het verdelen van de rekening. Daardoor wordt het een jong-versus-oud-discussie, of een discussie tussen generaties. Waar het echt om gaat is de verdeling tussen arm en rijk. Je hebt arme en rijke jongeren en je hebt arme en rijke ouderen.”

Individuele regelingen met keuzevrijheid

“De verdeling van de rekening moet plaatsvinden bij de pensioenfondsen, in goed overleg tussen de deelnemers. Dan kun je naar een nieuw systeem overgaan van individuele regelingen, met keuzevrijheid voor het individu. Zo hebben ze invloed op de hoogte van het pensioen dat ze nastreven en kunnen ze zelf bepalen hoeveel zekerheid ze willen. En daar zit een wisselwerking tussen.

De rekening is individueel en daarmee zijn de eigendomsrechten goed geregeld. Wat van jou is, is wat op die rekening staat. Wat niet betekent dat we die pot met geld zelf moeten beheren of beleggen.

Dat gebeurt collectief door de pensioenuitvoerder. Je kunt daarbij ver gaan en alle elementen van paternalisme eruit halen, dat zou ik niet willen. Ik zou willen dat er in Nederland een regeling blijft waarbij mensen verplicht sparen, maar waarbij ze de keuze hebben over hoe dat geld aan te wenden. Dat er ruimte komt voor innovaties, waarbij het geld niet noodzakelijkwijs naar pensioenen gaat maar dat de schotten tussen pensioenen, wonen en zorg weggaan. Zodat je combinaties kunt hebben van pensioenen en zorg of pensioenen en wonen. Die moet je niet van bovenaf bedenken. Je moet ruimte geven aan aanbieders om daarmee te komen. Het toezicht op zulke producten is natuurlijk heel erg belangrijk.

En de rol van de sociale partners in dat nieuwe model? Dat is een moeilijke. Als je op zoek gaat naar een individuele regeling moet bij de uitvoerders van nieuwe producten in ieder geval ruimte zijn voor besturen zonder sociale partners. Ze tenslotte ook niet betrokken bij de verzekering voor je autoschade. Dat is voor de sociale partners een zure appel waar ze doorheen moeten bijten.”